امروز مثل همیشه وقتی  به سمت خانه میرفتم همه چیز عادی و مانند روز قبل بود، اما تابلویی که کنار یک کافه بود توجه ام را جلب کرد. روی این تابلو نوشته بود "ول کن جهان را قهوه ات یخ کرد" (شعری از علیرضا آذر) و یک نقاشی از فنجان قهوه کنار جمله نقش بسته بود. ناگهان همین چند کلمه مرا به فکر فرو برد که در این شلوغی ها و رفت و آمدهای روزانه که همه به دنبال مشغله های زندگی هستند و همیشه از خستگی روزمره شکایت دارند همین یک فنجان قهوه چقدر خوب میتواند باعث گرفتن انرژی دوباره در طول روز شود یا حداقل چند ساعت را با انرژی بیشتری سپری کنند.

اما چه میزان از مردم نسبت به این موضوع آگاهی دارند؟  در میان همین افکار باز ذهنم ناخودآگاه به سمت این موضوع رفت که اصلا قهوه از کجا آمده و چرا این همه طرفدار داره؟ اتفاقا همکارای من در اکثر روزها توی یک ساعت خاصی قهوه درست میکنند و میل میکنند، البته چند دفعه ای از من هم خواستن که آنها را همراهی کنم ولی من همیشه در مقابل این موضوع مقاومت کردم، چون من چای را به همه نوشیدنی ها ترجیح میدادم. تا اینکه همین جمله امروز کنار کافه و اصرار همکارانم و مقاومت من در نوشیدن قهوه، من را مجاب کرد تا درباره قهوه و اثرات آن مطالعه بیشتری داشته باشم.

بعد از کمی جستجو در سایتهای متفاوت و مطالعه در مورد قهوه متوجه شدم این دانه های قهوه ای رنگ و خوشبو در قرن 11 میلادی از سرزمین اتیوپی در قاره آفریقا توسط یک چوپان با بزهایش کشف شده. بله تعجب نکنید این بزها  زمانی که از برگ درخت این دانه های قهوه ای رنگ تغذیه میکردند انرژی مضاعفی میگرفتند و این موضوع توجه چوپان را به خودش جلب کرد، طوریکه تصمیم گرفت از این برگها در غذای خود و عده ای دیگر استفاده کند تا اثر این موضوع برایش اثبات شود.

طولی نکشید که استفاده از این دانه ها در بین تمام افراد آن سرزمین فراگیر شد که ابتدا آن را با روغن مخلوط میکردند و در غذایشان میل میکردند و به مرور زمان آن را بصورت نوشیدنی استفاده میکردند. جالب است بدانید قهوه، میوه ای شبیه گیلاس دارد که به اسم گیلاس قهوه هم مشهور است و هسته این میوه همین قهوه است که امروزه میل میکنیم.

پس از آن قهوه به عربستان رسید و پس از اندکی در شهر یمن قهوه پرورش و رشد یافت و استفاده از آن با حرام اعلام شدن الکل در جوامع اسلامی سریعا بین مردم گسترش یافت و به شهرت رسید.

بعد از اعراب قهوه به ترکیه رسید که ابتدا توسط پادشاهان و قشر مرفه و بعدها توسط  کافه ها در بین مردم شهر رواج پیدا کرد. جالب است بدانید اولین کافه در ترکیه با نام Kiva Han بازگشایی شد و مورد استقبال فروان مردم قرار گرفت.

نخستین مردمی که در اروپا قهوه نوشیدند، ونیزی ها بودند. با روند افزایش نوشیدن قهوه در این شهر و دیگر شهر ها، مردمان سایر نقاط جهان نیز کم کم علاقمند به نوشیدن قهوه شدند که به ترتیب فرانسه و انگلستان این نوشیدنی را وارد کشور خود کردند.

در هلند استفاده از قهوه بعنوان یک کالای تجاری بود، طوریکه در دهه نهم قرن شانزده میلادی هلند قهوه را در کشورهای اسکاندیناوی معرفی کرد، که در حال حاضر یکی از پرمصرف ترین قهوه نوشهای جهان به حساب می آیند. این روند تا جایی پیش رفت که در میانه قرن 19 میلادی قهوه  به یک کالای تجاری مهم در سراسر دنیا تبدیل شد و تا به امروز ادامه پیدا کرده است.

 استفاده از قهوه در ایران نیز به دوره صفویان برمیگردد. هنگامی که مردم آن دوران برای حج، به کشور عربستان رفتند، اشتیاق نوشیدن قهوه با یک بار امتحان آن و اثرات انرژی بخشش، آنها را متمایل به استفاده بیشتر از این نوشیدنی کرد، از این رو در زمان  بازگشت آنها، این کالا را وارد ایران شد.

این مطالب برایم جالب بود و من را مشتاق کرد تا در مورد چگونگی دم کردن قهوه از دوران قبل تا به امروز بیشتر بدانم پس به جستجوی خود ادامه دادم تا به اینجا رسیدم که، از ایام قدیم روش های آماده کردن یا دم کردن قهوه متفاوت بوده است. مثلا در کشورهای عربی در ظروفی به نام " دِله " قهوه را دم می آورند که اغلب از جنس مس بود، امروزه میتوان در خوزستان و اهواز هم به ندرت از این ظروف پیدا کرد.

 اما قبل از اینکه بدانم قهوه را چطور دم کنم باید میدانستم که انواع قهوه چیست؟ اطلاعات زیر بخشی از جستجو های من در مورد قهوه است، که دوست دارم با شما عزیزان به اشتراک بگذارم.

در تمام انواع قهوه، نوع عربیکا و روبوستا از مشهورترین نوع آن میباشد و پرورش قهوه در کشور برزیل و کلمبیا نسبت به سایر کشورها از مرغوبیت بیشتری بر خوردار هستند. مردم ایران اکثرا قهوه با طعم ملایم را میپسندند یعنی به این صورت که میزان درصد ترکیب قهوه عربیکا و روبوستا بهم نزدیک است و هر مقدار که پودر قهوه عربیکا بیشتر باشد قهوه طعم تلخ تری پیدا میکند.

به این نکته توجه کنید که وقتی قهوه آسیاب شود به مرور بو و طعمش از بین میرود، بنابراین قهوه آسیاب نشده طعم بهتر و عطر بیشتری نسبت به قهوه پودر شده دارد، قهوه خوران حرفه ای معمولا هر بار به میزان مورد نیاز قهوه را آسیاب و استفاده میکنند. برای انتخاب آسیاب قهوه باید به نوع تیغه آن نیز توجه کرد تا پودر تولید شده، اصطلاحا زبر نشود. در تصویر زیر یک نمونه آسیاب قهوه با تیغه استیل رو قرار دادم که نمونه مناسبی برای تهیه پودر قهوه محسوب میشود.

بعد از این مساله، نام قهوه بود که قهوه ترک، قهوه فرانسه و قهوه اسپرسو از معمول ترین اسامی قهوه است. مهم تر اینکه این اسم ها مربوط به کشوری که قهوه در آن وجود دارد نمیباشد بلکه از روی روش دم آوری آن، این اسم گذاری صورت گرفته است. قهوه ترک با روش متدوال مخلوط کردن پودر قهوه و آب و قرار گرفتن روی حرارت تهیه میشود و معمولا با همان پودری که ته نشین میشود(لیته) سرو میشود. در قهوه فرانسه، قهوه را پس از دم کردن از صافی رد میکنند. در قهوه اسپرسو که از روش های تهیه قهوه ایتالیایی ها است، پودر قهوه را با دمای 90 درجه سانتیگراد آب فشرده میکنند و عصاره آن را سرو میکنند که نسبت به قهوه های قبلی تلخ تر است.

در این جستجو با روش ها و دستگاه های متفاوتی رو به رو شدم که از نظر ظرفیت، رنگ، شکل ظاهری تفاوت های زیادی داشتند که باید آنها را با هم مقایسه میکردم تا اینکه این مساله به نظرم رسید که از تجارب دیگران هم استفاده کنم تا زودتر به نتیجه برسم.

یکی از همکارانم که یک قهوه خور حرفه ای هم هست، اطلاعات خوبی در رابطه با انواع درست کردن قهوه در اختیارم گذاشت که من تا به امروز نمیدانستم. اولین مورد که باید بهش توجه کرد نوع قهوه است که با توجه به ذائقه خودمان باید به میزان دقیقی از ترکیب قهوه عربیکا و روبوستا برسیم و در ضمن میزان تفت دانه قهوه را نیز تعیین کنیم.

دومین مورد روش دم کردن قهوه است، یکی از روش ها این است که ابتدا به تعداد فنجانی که میخواهیم قهوه درست کنیم، آب در ظرف قهوه جوش میریزیم، سپس به تعداد فنجانها، قاشق مرباخوری پودر قهوه را به آب اضافه میکنیم و روی شعله گاز قرار میدهیم. پس از گذشت مدت زمان 5 تا 10 دقیقه (به میزان حرارت شعله) قهوه آماده سرو است.

قبل از اینکه در مورد مزایا و معایب این روش صحبت کنم خوب است که تصویر قهوه جوش رو با هم ببینیم تا تصور بهتری از این روش در ذهنمان ایجاد شود.

مزیت اصلی روش فوق هزینه پایین آن میباشد، اما دلیلی که باعث میشود این روش خیلی مورد استقبال قرار نگیرد برخورد حرارت مستقیم با قهوه است که طعم واقعی آن را تغییر میدهد و قهوه خوران حرفه ای اصلا آن را نمیپسندند.

برای رفع ایراد بالا راه حل های زیر که از روش حرارت غیر مستقیم استفاده میکنند پیشنهاد میشود .یکی از این راه ها استفاده از شنی که مابین ظرف و شعله قرار میگیرد است تا به آرامی قهوه، دم بکشد. این روش در برخی کافه ها هم رواج دارد. صادقانه بگویم که با این روش خیلی ارتباط نگرفتم چون اجرای آن در منزل بسیار سخت به نظرم آمد.

یک راه دیگر استفاده از دستگاه قهوه جوش دستی است که بجای مخلوط کردن قهوه در آب از یک توری کوچک فلزی که روی شیرجوش قرار گرفته و قهوه را داخل آن میریزیم استفاده میشود تا با به جوش آمدن آب روی حرارت، پودر قهوه بصورت بن ماری یا همان بخار آب در آن حل شده و دم بکشد. این روش تقریبا مناسبتر نسبت به روش قبلی بود ولی باز هم نیاز به دقت بیشتری داشت.

 بالاخره پس از کش و قوس فراوان به راه حل سوم و آخر رسیدم وهمکارم پیشنهاد داد که از یک قهوه ساز دیجیتال استفاده کنم، چون هم در وقت خود صرفه جویی میکنم و هم یک قهوه با طعم اصیل در اختیارم قرار میدهد.

یکی از برندهایی که به من پیشنهاد شد از کشور ترکیه بود چون این کشور بعنوان یکی از سردرمداران استفاده از قهوه، نسبت به تهیه یک قهوه خوب در دستگاه دیجیتال دقیق تر و با وسواس بیشتری از سایر کشورها عمل میکنند.

از مزایای این دستگاه این بود که میتوان برای یک تا هجده نفر فنجان قهوه درست کرد. دیگر مزیت آن داشتن تایمر بود که برای سلیقه های مختلف در تهیه قهوه کاربرد داشت البته با یک صفحه نمایشگر ال ای دی. مهم تر از همه این موارد توانایی این دستگاه در تهیه دو نوع قهوه ترک و فرانسه بود که نظرم را بسیار جلب کرد. با توجه به این مزیت ها از برند آن سوال کردم و ایشون برند مونوتک را معرفی کرد از سایت روماکالا که به راحتی و اطمینان از خرید این قهوه ساز دیجیتال را تهیه کنم.

پس من هم بدون معطلی به این سایت مراجعه کردم و با روشی بسیار ساده و هچنین ارسال رایگان این محصول را خریداری کردم که ناگفته نماند بسیار شیک و کم جا در عین حال با کیفیت بالا بود. حالا بعد از این همه اطلاعات خوب قانع شدم که وجود چنین دستگاهی و نوشیدن قهوه خالی از لطف نیست بلکه ضرورت هم دارد.

اکنون پس از گذشت چند وقت و استفاده از این قهوه ساز نه تنها از این دستگاه بسیار راضی هستم بلکه استفاده از قهوه به مرور زمان بر انرژی من افزوده علاوه بر اینکه از دیگر مزایای این نوشیدنی لذت بخش میتوان ضد آلزایمر بودن، ضد افسردگی، تنظیم سوخت و ساز بدن، رفع کم خوابی و جلوگیری از ریزش مو اشاره کرد، در ضمن فراموش نکنید قهوه را در بین ساعات 10 تا 11 صبح و یا 5:30 تا 6:30 عصر میل کنید تا بر اثربخشی آن بیافزاید.

نکته آخر که بسیار ضروری است، نوشیدن یک فنجان آب ولرم بعد از صرف قهوه میباشد تا از آسیب به دندان ها جلوگیری کند.

امیدوارم تجارب من برای شما هم مفید باشد. بی صبرانه منتظر دریافت نظرات شما عزیزان هستم.

منابع : 

ویکی پدیا https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D9%87%D9%88%D9%87

مدیکال نیوز https://www.medicalnewstoday.com/articles/270202.php

یورو نیوز https://fa.euronews.com/2018/10/01/results-researches-coffee-drink-body-health